Knieoperaties bij sporters
Sportletsels van de knie
Gescheurde voorste kruisband
De voorste kruisband bevindt zich centraal in de knie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit van de knie. De voorste kruisband zorgt ervoor dat het onderbeen niet naar voren kan verplaatsen en niet kan draaien ten opzichte van het bovenbeen. Bij sporten waar kap- en draai bewegingen worden gemaakt zoals voetbal, hockey, tennis en handbal heeft u deze stabiliteit nodig. In 70% van de gescheurde kruisband rupturen komt dat doordat de sporter plotseling een draaibeweging maakt van de knie of verkeerd neerkomt na een landing. In 30% komt het doordat er een botsing plaatsvindt met een andere speler.
Symptomen van een gescheurde voorste kruisband zijn
- Een knap die u voelt of hoort tijdens het scheuren van de voorste kruisband
- Zwelling van de knie
- Instabiliteit
- Pijn
De behandeling van een gescheurde voorste kruisband bij (top)sporters
De eerste stap in de behandeling is ervoor om te zorgen dat de zwelling van de knie afneemt en dat de functie – het strekken en buigen – van de knie zich herstelt. Er zal altijd een MRI-scan worden gemaakt om eventueel ander letsel vast te stellen.
Mocht u samen met uw chirurg besluiten geopereerd te worden zal de voorste kruisband in de knie worden vervangen door een van de volgende pezen;
- Hamstringpezen
- Knieschijf pees (patellapees)
- Quadricepspees
Welk type pees wordt gebruikt varieert. Het hangt af van eventueel andere letsel in de knie, de mate van instabiliteit van uw knie, de sport die u beoefent en op welk niveau u deze beoefent.
Laterale tenodese – Lemaire plastiek
Hoewel een voorste kruisband reconstructie een succesvolle operatie is, kan de nieuwe kruisband wederom scheuren. De redenen hiervoor zijn multifactorieel. U kunt opnieuw de knie verdraaien, de leeftijd en geslacht van patiënt spelen een rol. Daarnaast zijn specifieke eigenschappen van de knie van invloed. Bijvoorbeeld het kunnen overstrekken van de knie verhogen de kans dat een voorste kruisband reconstructie opnieuw scheurt.
Zoals hierboven beschreven is een belangrijke functie van de voorste kruisband het voorkomen van het naar binnen draaien van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen. Deze draaibeweging van het onderbeen voorkomt de voorste kruisband samen met de structuren aan de buitenzijde van de knie. Als er bij de voorste kruisband operatie geen rekening wordt gehouden met deze structuren aan de buitenzijde van de knie, kan de nieuwe kruisband opnieuw scheuren.
De chirurgische behandeling van deze structuren aan de buitenzijde van de knie heet en laterale tenodese – ook wel een Lemaire plastiek genoemd. Hierbij wordt er een extra versteviging tussen het scheenbeen en bovenbeen gemaakt aan de buitenzijde van de knie. Op de afbeelding ziet u hoe een deel van uw eigen pees (de tractus ileotibialis) aan de buitenzijde van de knie wordt gebruikt om een verbinding – en dus versteviging – tussen het scheen- en bovenbeen te maken. Recente studies laten zien dat er 64% minder kans is dat de gereconstrueerde voorste kruisband opnieuw scheurt als de tenodese samen met de voorste kruisband reconstructie wordt uitgevoerd.
Indicaties voor een laterale tenodese
Niet iedereen heeft deze operatie nodig en wordt vooral geadviseerd voor patiënten die een hoog risico lopen opnieuw hun voorste kruisband te scheuren;
- Patiënten met hyperlaxiteit / hypermobiliteit
- Patiënten jonger dan 20 -25 jaar
- Revisies van een eerder uitgevoerde voorste kruisband reconstructie
- Topsporters die kap- en draaisporten beoefenen zoals voetbal, hockey, tennis en handbal.
Zijn er nadelen van een laterale tenodese?
Bij het uitvoeren van een laterale tenodese wordt het standaard litteken aan de buitenzijde van de knie verlengd van 2cm naar 3 tot 4 cm. De eerste 6 weken na de operatie kan er sprake zijn van iets meer pijn aan de buitenkant van de knie. Hierna is er echter geen verschil meer in vergelijking met voorste kruisband reconstructie zonder tenodese.
Een gescheurde binnenband van de knie (mediale collateraal ligament - MCL)
De binnenband van de knie is in 40% van alle sportletsels van de knie aangedaan. Deze band is een belangrijke stabilisator van de knie en beschadigd net zoals de voorste kruisband vaak bij een verdraaiing van de knie. In tegenstelling de een gescheurde voorste kruisband, kan een gescheurde binnenband van de knie wel uit zichzelf herstellen.
Mocht u uw binnenband scheuren zal uw orthopedisch chirurg altijd de mate van instabiliteit beoordelen en tevens de locatie waar de binnenband is gescheurd. Bij graad I letsels is er alleen sprake van pijn zonder dat er instabiliteit bestaat. Dit geneest binnen 4 tot 6 weken vanzelf. Bij graad II letsels van de binnenband is er een gedeeltelijke scheur met matige instabiliteit. Bij graad III letsels is de gehele binnenband gescheurd.
Als het snel vastgesteld wordt, kunnen graad II en III letsels goed worden behandeld met een brace. Als er pas met de bracebehandeling wordt gestart na enkele weken zijn de resultaten helaas slechter. Mocht de instabiliteit blijven bestaan kan een operatie uitkomst bieden waarbij de binnenband kan worden gehecht en worden verstevigd met uw eigen hamstringpezen. Dit wordt een MCL-reconstructie genoemd.
Een gescheurde buitenband van de knie (laterale collateraal ligament – LCL)
De buitenband scheurt minder vaak dan de voorste kruisband en de binnenband. Mocht dit echter het geval zijn kan dit ernstige instabiliteit veroorzaken. Ook is er vaak sprake van schade aan de meniscus, andere banden van de knie en eventueel zenuwschade.
De diagnose wordt gesteld tijdens het lichamelijk onderzoek. In alle gevallen wordt er een MRI-scan gemaakt.
Net zoals bij de binnenband is de behandeling afhankelijk van de mate van instabiliteit en het tijdstip van de diagnose. Als het letsel 1-2 weken oud is, kan dit goed met een brace of gips worden behandeld. Als het ouder is worden de brace behandelingen minder succesvol. Mocht instabiliteit het sporten voorkomen kan een operatie uitkomst bieden. Het type operatie is afhankelijk van de stand van het been (X- of O-been) en of er nog meer schade is aan de knie. Een reconstructie van de buitenbanden of een standbeencorrectie zijn voorbeelden van operaties die vaak worden toegepast bij een gescheurde buitenband met instabiliteit. Dit wordt ook wel een osteotomie of posterolaterale hoek reconstructie genoemd.
Een gescheurde meniscus
De meniscus is de schokdemper van de knie. Er bevindt zich een meniscus aan de binnenkant (mediale meniscus) en buitenzijde (laterale meniscus) van de knie. Tijdens een verdraaiing van de knie tijdens het sporten kan de meniscus scheuren. Vaak gaat dit ook gepaard met schade aan de kniebanden.
Als u uw meniscus scheurt gaat dat gepaard met de volgende symptomen;
- Pijn en zwelling van de knie.
- U voelt iets klikken in uw knie.
- Bij grote meniscusscheuren kan de knie blokkeren. U kunt niet meer strekken en buigen. Dit wordt een slotknie genoemd.
- U mist stabiliteit van de knie en heeft geen vertrouwen in de knie.
De diagnose wordt gesteld op de polikliniek tijdens het lichamelijk onderzoek. Er wordt vrijwel altijd een MRI-scan gemaakt om de locatie van de scheur en het type scheur te beoordelen. Ook wordt er dan een geheel beeld van de knie verkregen.
Op de onderstaande afbeeldingen ziet u de verschillende typen meniscusscheuren. Afhankelijk van het type scheur en de klachten die u ervaart wordt er besloten wel of niet te opereren. De niet-operatieve behandeling bestaat uit een kuur ontstekingsremmers (NSAID’s) en fysiotherapie. Helaas kunnen zo niet alle scheuren worden behandeld. Een kijkoperatie van de knie kan dan uitkomst bieden. Die wordt ook wel een arthroscopie genoemd. Door 2 kleine sneetjes aan de voorzijde van de knie te maken kan de gehele knie worden geïnspecteerd. Ook kunnen er instrumenten in de knie worden gebracht om zo de gescheurde meniscus te behandelen. Hierbij kan een klein deel van de gescheurde meniscus worden verwijderd. Dit wordt een menisectomie genoemd. Er zal echter altijd worden getracht de meniscusscheur te hechten. Dit heet een meniscopexie. Tijdens de operatie zal deze beslissing worden genomen.
